"نخستین رویداد بین المللی پوشاک سنتی جهان اسلام"

 نخستین رویداد بین المللی پوشاک سنتی جهان اسلام  با همکاری کارگروه مد و لباس کشور و دانشگاه الزهرا (س) در تاریخ 8-13 اردیبهشت 1401 در برج میلاد با نمایش لباسهای سنتی ایران و کشورهای اسلامی برگزارشد. در خلال این برنامه مجموعه کارگاههای اموزشی و تصویرسازیهای دستی و دیجیتال توسط دانشجویان دانشکده هنر الزهرا و اساتید از دیگر دانشگاهها برگزار شد. همچنین در روزهای 10 و 11 اردیبهشت در دانشگاه الزهرا، مجموعه نشستهای علمی بصورت حضوری در محل پژوهشکده زنان و همچنین مجازی انجام گردید. اساتید گروه طراحی پارچه و لباس در این‌رویداد حضور فعال داشتند.

 سخنرانان  از اعضای برجسته هیات علمی دانشگاه‌ها و پژوهشکده‌ها، سفرای کشورهای مسلمان، دبیران انجمن‌های مرتبط با مد و لباس، و نیز مراکز بزرگ علمی و مؤلفان کتب و مقالات و صاحب‌نظران در حوزه‌های فرهنگی، اقتصادی و علمی بودند. محورهای کلی سخنرانی‌ها در رابطه با فرهنگ، دین، و جایگاه پوشش سنتی کشورهای مسلمان تعریف شد. در این راستا، مباحثی در رابطه با دیپلماسی مد، واکاوی‌های فرهنگی در کشورهای مسلمان، بررسی آرایه‌های تزئینی در پوشش سنتی، لباس‌های تاریخی معنادار در ادوار تاریخی، جایگاه حجاب درا قوام و مباحث انسان‌شناسی و زیبایی‌شناسی بومی در لباس‌‌آرایی، سهم لباس در هزینه‌های خانوار از منظر اقتصادی و غیره ارائه گردید.
برای پوشش‌دهیِ گسترده این نشست‌ها، و امکان برقراری ارتباط با سایر شهرها و کشورها، همزمان به صورت حضوری و مجازی از طریق لینک پژوهشکده زنان و نیز صفحه آپارات دانشگاه الزهرا(س) و نیز پخش زنده در صفحه اینستاگرامی کارگروه مد و لباس اسلامی کشور پخش گردید.
در روز نخست این رویداد 9 سخنرانی با دبیری دکتر مریم مونسی سرخه عضو هیات علمی گروه طراحی پارچه و لباس دانشکده هنر، دانشگاه الزهرا (س) برگزار گردید. شرح کوتاهی از سخنرانی‌ها در روز اول به قرار زیر است:
- دکتر مهربانی‌فر، عضو هیات علمی گروه علوم اجتماعی دانشگاه علوم اسلامی رضوی، در سخنرانی با عنوان "دیپلماسی مد"، به لباس به عنوان نحوه ارتباط بشری اشاره کردند و تاثیرگذاری در سبک زندگی، افکار عمومی جامعه و مخابره پیام‌های دیپلماتیک در سراسر جهان را به لباس نسبت دادند. ایشان، سه‌گانه دیپلماسی مد را در ابعاد فرهنگی، اقتصادی و سیاسی برشمردند. فرصت‌هایی برای شکل‌گیری زمینه‌های خارجی و جذب سرمایه‌گذاری از طریق فعالیت‌های اقتصادی و برخی دلالت‌های فرهنگی از طریق مد را عنوان کردند.
- دکتر البهادلی، استاد تمام تاریخ و فرهنگی اسلامی دانشگاه بصره، در مقاله‌ای با عنوان "لباس طبقات خواص در صدر اسلام" اشاراتی به لباس از زمان صدر اسلام در پوشش بزرگان دینی و علما داشتند و معانی نمادین لباس از گذشته تا زمان اموی را برشمردند. این سخنرانی توسط خانم دکتر مشکین‌فام، عضو هیات علمی دانشگاه الزهرا (س) به فارسی ترجمه گردید.
- خانم ربابه غزالی، عضو هیات علمی دانشگاه الزهرا(س)، در سخنرانی خود با عنوان حجاب در پوشاک سنتی اقوام ایرانی، به لباس به عنوان مقوله‌ای فرهنگی اشاره داشتند و آن را سبب تمایزات فرهنگی دانسته و تشابهاتی از آنها با فرهنگ ایرانی و اسلامی برشمردند.
- دکتر دهشیری، سفیر ایران در سنگال، به "واکاوی فرهنگی مدل پوشاک مردم کشور مسلمان سنگال" پرداختند و لباس‌های سنتی سنگال را نماد تاریخ و معیارهای اجتماعی مردم این کشور برشمردند.
- دکتر نازلینا شاری، استاد دانشگاه مالزی، به "جذابیت پوشاک سنتی مالزی از دیدگاه اسلام" پرداختند و لباس سنتی مالزی را به عنوان هویت فرهنگی این کشور برشمردند. این سخنرانی توسط خانم مهشید مسیبی دانش‌آموخته گروه طراحی لباس دانشگاه الزهرا(س) به فارسی ترجمه گردید.
- دکتر ضیائی، رایزن سابق فرهنگی ایران در مالزی و استاد دانشگاه مالزی، به بررسی "پوشاک مردم مالزی و اندونزی" پرداختند. ایشان دولت، خانواده، کتب درسی و رسانه‌های جمعی و روحانیت را از جمله عوامل تاثیرگذار بر حجاب در مالزی برشمردند.
- دکتر طاهری، مشاور معاون مجلس، حقوقی و امور استان‌های سازمان برنامه و بودجه کشور، در ارائه خود تحت عنوان "سهم پوشاک در هزینه خانوارهای شهری و روستایی ایران در سال‌های 1390-1398"، علاوه بر مباحث فرهنگی، بعد اقتصادی را نیز در توسعه کشور بسیار مهم دانستند. طبق اعداد و جداول ارائه شده از میزان هزینه‌کرد اقلام متعدد از جمله پوشاک در خانوارهای شهری و روستایی در طی سال‌های مختلف، بیان داشتند که بررسی سهم پوشاک می‌تواند در برنامه‌ریزی‌های کلان مورد بررسی قرار گیرد و پیشنهاداتی در زمینه ارتقای صنعت پوشاک در کشور ارائه کردند.
- دکتر مافی‌تبار، عضو هیات علمی دانشگاه هنر، در ارائه خود تحت عنوان "پوشش اجتماع زن ایرانی: بازمانده‌ای از چهارده قرن"، لباس اجتماع زنان را طی ادوار تاریخی از لحاظ شکلی و دلایل تغییر آن بررسی کردند و تاریخ لباس را از این منظر مهم دانستند که بدین ترتیب می‌توان پیش‌بینی‌هایی در مسیر آتی داشت.
- خانم سماعی، دبیر کارگروه هنر ایرانی اسلامی انجمن آرایه‌های تزئینی مد و لباس کشور، با عنوان "شناخت و کاربرد نقوش و آرایه‌های سنتی و تاثیر آن بر پوشش ایرانی" به سخنرانی پرداختند. ایشان نقوش را از منظر ایجاد مفهوم در لباس‌ها مهم دانستند و آن را به عنوان زمینه‌های موثر چالشی برای تحقیقات مفصل آتی معرفی کردند.

 در روز دوم این رویداد 10 سخنرانی با دبیری دکتر روشنک داوری، عضو هیات علمی گروه طراحی پارچه و لباس دانشکده هنر، دانشگاه الزهرا (س) برگزار گردید. شرح کوتاهی از سخنرانی‌ها در روز دوم به قرار زیر است:
- خانم دکتر طیبه عزت‌اللهی‌نژاد، عضو هیأت علمی پژوهشکده هنر پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات در مورد "خودتزئینی، زیبایی شناسی بومی و دین" صحبت کردند. ایشان از دیدگاه انسان‌شناسی به مقوله زیبایی، بدن و لباس پرداختند و بدن و لباس را به دو بخش مادی و معنوی تقسیم کردند که هر کدام معنا و مفهوم متفاوتی را حمل و به نمایش می‌گذارند. آیین‌ها را نمایش‌دهنده جنسیت انسان‌ها تعریف نمودند و نکته‌ای که به خوبی به آن اشاره نمودند، حفظ تاریخ از طریق بدن بود. همچنین هم‌ردیف بودن خوبی، درستی و زیبایی بود. مساله دیگر، تنوع و کثرت در لباس‌ها و جامعه سنتی بود که توسط دوره مدرن مورد هجمه قرار می‌گیرد و یکسان‌سازی را هدف قرار می‌دهد. ایشان برای روشن شدن توضیحات از نمونه موردی قوم ترکمن مثال آوردند. نکات مبهم حوزه انسان‌شناسی که پژوهشگران تا کنون به آن نپرداخته‌اند به این دلیل که بیشتر بر مطالعه نقوش لباس‌های سنتی متمرکز بوده‌اند باعث شد تا زمانی به توضیح و پاسخگویی به سوالات حاضرین اختصاص داده شود.
- خانم دکتر سمانه شهری‌نژاد، مدرس دانشگاه شریعتی تهران، در مورد "نقش پوشاک سنتی را از منظر آرای کلیفورد گیرتز" صحبت کردند.
- آقای دکتر جبار رحمانی، دانشیار موسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی به ایراد سخنرانی پرداختند. ایشان لباس را ابژه مناقشه‌های فرهنگی می‌دانند و باعث شیزوفرنی فرهنگی و اختلال در بازنمایی فرهنگی می‌گردد. مسأله لباس را از جنبه‌های اجتماعی و سیاسی مورد مطالعه قرار دادند.
- دکتر سیمین حاجی‌پور، رئیس گروه مطالعات جامعه شناسی سیاسی مرکز فرهنگ سیاسی بین‌المللی ماه در مورد "پوشاک و هویت زنان ایران" صحبت کردند. توضیحاتی را از بُعد جامعه‌شناسی در مورد لباس و مد و تفاوت‌های ایجادشده در طی دوره‌های مختلف در حوزه پوشاک و هویت زنان ایران ارائه نمودند.
- خانم پروفسور صابره دنیامالیه‌وا از کشور آذربایجان، راجع به "پوشش و فرهنگ زنان مناطق مختلف آذربایجان" توضیحاتی ارائه نمودند. ایشان با دقت بالا، لباس‌های مناطق مختلف کشور آذربایجان، اسامی قطعات مختلف پوشاک سنتی، جنس، رنگ، نوع برش و دلایل استفاده از آنها و تفاوت بین لباس‌ها را توضیح دادند و نمونه‌هایی از طرح‌های الهام گرفته از لباس‌های سنتی با اجرای مدرن را به شرکت‌کنندگان در نشست نشان دادند. از نکات جالب توجه، ردپای فرهنگ و سنت مشابه با ایران به دلیل پیشینه مشترک دو کشور بود. خانم دکتر عزت‌اللهی‌نژاد ترجمه همزمان از زبان ترکی به فارسی را عهده‌دار بودند.
- آقای همام عبدالرحمن از کشور سوریه در مورد "لباس سنتی سوریه و گذشته و آینده آن"، مطالب متفاوتی را مطرح نمودند. ترجمه همزمان این سخنرانی از زبان عربی به فارسی بر عهده خانم غلامی، از اساتید دانشگاه الزهرا(س) بود.
- در انتهای نشست، هیأتی از دانشگاه جامعه الزهرا کشور عراق و شهر کربلا، خانم دکتر هبه و خانم دکتر مرثوا به سخنرانی پرداختند.
مجموعه سخنرانی‌ها تا ساعت 14 ادامه داشت و بالغ بر 750 نفر در فضاهای مجازی و حضوری به بیانات اساتید، گوش فرا دادند.